Plan zwiedzania

Podzamcze

Na począt­ku XVI wie­ku wy­dzie­lo­no od­se­pa­ro­wa­ne sys­te­mem dłu­gich na po­nad 250 me­trów mu­rów roz­leg­łe pod­zam­cze, któ­re­go za­sięg od po­łud­nio­we­go za­cho­du wyz­na­cza­ła ma­syw­na kwad­ra­to­wa basz­ta na­zy­wa­na Sta­roś­ciń­ską lub Soł­ty­sią.

Baszta studzienna

Zachowane opisy i rewizje z XVI i XVII w. wskazują, że budynek pełnił istotną funkcję gospodarczą, kryjąc pomieszczenie studzienne. Oprócz tego miał funkcje obronne (okienka strzelcze) i mieszkalne, na co wskazuje ślad przewodu kominowego w narożu części wschodniej, a także obecność licznych ułamków kafli w warstwach gruzowiskowych - zdaje się to świadczyć o istnieniu pieców na wyższych kondygnacjach baszty. Budynek nie był jednak w żaden sposób funkcjonalnie połączony z domem pańskim na górnym zamku.

Brama główna

Zachowane opisy i rewizje z XVI i XVII w. jednoznacznie wskazują, że budynek (nieistniejący) pełnił funkcję bramy głównej, wiodącej do zespołu zamkowego, a także pierwszego punktu oporu (broń, głównie biała i służąca do walki wręcz, zgromadzona w pomieszczeniach bramy. Obecność „ciepłych izb”, pomieszczenia stołowego, komnaty „białogłowskiej”, izby, w której mieszkał wrotny (1631 r.) świadczy o tym, że wieża bramna miała również funkcje mieszkalne. Od bramy głównej roztaczał się most wiodący do górnego zamku, o czym świadczą relikty dawnych filarów mostu.

Wieża Sołtysia

Wieża położona w południowo-zachodniej części wzgórza.Bu­dow­la ta pow­sta­ła w wie­ku XIII lub na­wet nie­co wcześ­niej, co oz­na­cza, że jest to naj­star­szy mu­ro­wa­ny frag­ment wa­row­ni. U jej pod­nó­ża us­ta­wio­no bra­mę wjaz­do­wą na pod­zam­cze, w po­bli­żu któ­rej w la­tach 50-ych XX stu­le­cia od­kry­to śla­dy dy­ma­rek - pry­mi­tyw­nych pie­ców hut­ni­czych, zaś nie­co na wschód od nich od­sło­nię­to po­zos­ta­łoś­ci daw­nej kuź­ni."Nad­zwy­czaj­na si­ła bu­do­wy by­ła też basz­cie bar­dzo po­trzeb­na, z na­tu­ry po­ło­że­nia bo­wiem przy każ­dem na za­mek u­de­rze­niu, mo­gła być bez tru­du od nie­go od­cię­tą i zmu­szo­na do trzy­ma­nia się o szczu­płej za­ło­gi si­łach" - Tygodnik Ilustrowany

Wieża cylindryczna

Przypuszczalnie zbudowana w XIII w. Nie było w niej żadnych izb mieszkalnych, spełniała ona funkcję więzienia.

Fundamenty kuźni

Budynek przeznaczony do prac kowalskich. Wyposażenie kuźni to m.in. paleniska, kowadła, ewentualnie miejsca do podkuwania koni i inne stanowiska pomocnicze.

Zabudowa z XV i XVI wieku

Budynek, usytuowany zapewne w północno-za­chodniej części zamku górnego, obok dobudowanej w późniejszym czasie części mieszkalnej. Na jego najniższym poziomie były dwie izby i magazyn z różnymi narzędziami i przedmiotami, m.in. cepem, przetakiem, kosą, szybami do okien. Za magazynem znajdowała się kuchnia zamku górnego. Powyżej tych pomieszczeń była spiżarnia, w której przecho­wywano mąkę i chmiel; pod nią była druga spiżarnia, zapewne piwnica, służąca do przechowywania masła, serów, dziczyzny i smalcu55. W wyższych partiach tego obiektu znajdowały się pomieszczenia reprezentacyjne (palla­da). Było tych izb siedem, dwie większe i pięć mniejszych. W jednej z mniej­szych komnat znajdywał się skarbiec. Spośród siedmiu komnat, trzy z nich określone zostały w 1551 roku, jako „gmachy królewskie”. Posiadały one szyby z błon, były umeblowane (szafy, stoły, krzesła jesionowe).

Zabudowa z XV i XVI wieku

Przypuszczalne usytuowanie kaplicy zamkowej wraz z przylegającą do niej dzwonnicą.

Kamieniec

Budowę Kamieńca rozpoczęto za Szydłowieckiego ukończono za Opalińskiego. Budynek ten został wzniesiony prawdopodob­nie na miejscu starszego (jeszcze gotyckiego) obiektu. Na skale znajdowała się izba, w której były zgromadzone siarka i saletra, potrzeb­ne do wyrobu prochu, kule oraz broń palna. Po wejściu jeszcze wyżej po skale dochodziło się do komnaty, przy której znajdowały się kolejna izba z iz­debką. Tam też były blanki, na których umieszczona została artyleria zam­kowa. Było to małe pomieszczenie, które możemy uznać za jeden z „arse­nałów” zamkowych. Drugi z nich znajdował się na murach zamku górnego. Pod schodami prowadzącymi w dół, z pewnością na terenie zamku śred­niego, znajdowały się kuchnia wraz z izbą dla podstarościego i familii zam­kowej.